(Riječ zahvalnosti povodom dobijanja Zlatne plakete za doprinos razvoju fudbala u Baru, na svečanoj akademiji NVO Fudbalski radnici Bara)
Zahvaljujući se na sjećanjima i na ovom tako dragom priznanju, da pripadam velikoj barskoj fudbalskoj porodici, želim da istaknem da je ovo za mene prije svega priznanje Radio Baru, koji je, kao što je, uostalom, i sada, u vrijeme svog rađanja bio neumorni hroničar barskog fudbala, ali i sporta, i barskog društva uopšte.
Pripadam onim generacijama koje svoje djetinjstvo mogu lako svesti u jednu, a to su zapravo dvije rečenice. Kad smo bili mali, po cio bogovjetni dan, sve dok se ne umorimo, igrali smo fudbal. A kad bi se umorili, onda bi samo nastavili da igramo. Tada smo se divili komšijama i poznanicima koji su igrali za Mornar, i tako razbuktavali u svojim srcima nadu i zamišljali da ćemo jednog dana sa ponosom nositi plavi dres najmilijeg kluba. I taj veliki dječački san kao da nam je neizmjerno pomogao da do kraja zavolimo, ne samo svoj Bar, već i svijet u kojem je fudbal kao jedan od najvećih fenomena uopšte, pobjeđivao sve, pa i najveće, najčešće nametnute podjele i, po pravilu, vještačke granice.
Koliko prošle godine pozvali su me u Radio Beograd, da zajedno sa još jednim piscem, u jednoj emisiji govorim o fenomenu fudbalske igre, i odmah sam ispričao kako je Martin Hajdeger, najveći filozof XX vijeka, poznat kao mističan i samozatajan u nastupima, odmah se pretvarao u drugog čovjeka kada mu se pomene fudbal i njemu omiljeni igrač Franc Bekenbauer. “Jeste li vidjeli kako je on nepovrediv u duelima”, govorio je Hajdeger svom sabesjedniku, u šta sam se, uostalom, i sam uvjerio gledajući televizijski prenos polufinala Kupa evropskih nacija na stadionu Crvene zvezde u Beogradu između Jugoslavije i Zapadne Njemačke, 17. juna 1976. Jer, kada je u devetnaestom minutu prvog poluvremena, skoro sa centra, sa lijeve strane Branko Oblak poslao izvanrednu loptu, tako da je Francu Bekenbaueru jedino ostalo da faulira Danila Popivodu, Kajzer Franc je radije odlučio da pusti Popivodu da postigne gol, nego da ga grubo faulira i tako da ostane bez krune za koju mu nije bilo potrebno krunisanje. A još više sam uživao kada nam je odmah sutradan, na velikom gimnazijskom odmoru, sve o ovom meču potanko i zanijeto opisivao naš drug iz odjeljenja Mihajlo Pavićević, samo što se vratio sa te utakmice, tek otvorenom i propućenom prugom Beograd – Bar.
Fudbal se u Baru tada igrao na livadama, u školama, na raznim turnirima, a najvažnija je bila nedjelja, na stadionu pokraj Darovih topola, gdje su se ispredale legende o Mikici Mašanoviću, Čkilju Mijoviću, Vasku Pioli Preleviću, Antu Radoviću, Peru Dragišiću, i gdje smo se ponajviše divili dugim, pronicljivim loptama i slobodnim udarcima Danila Dana Delibašića, koji je za sve nas ostao simbol barskog fudbala. I dobro se sjećam koliko smo bili ponosni što naš razredni u šestom razredu škole „Meksiko“ Petko Begović igra halfa u tadašnjem Mornaru.
Zimi smo stalno u Polju, gdje sam tada živio, igrali na više terena, a naše utakmice je često gledao svima nama omiljeni Stevo Milatović, koji bi svakom od nas, kada nešto dobro odigramo, obično govorio: Evo, te ko Čonč, Franjo Maruška Velfl, kao Horvat, Cizek… I ta, tada neobična imena, najčešće fudbalera zagrebačkog Dinama, koje je on očito negdje ranije gledao, imala su neki osobeni mitski značaj, i čini se davala neki osobeni polet na dobrom fudbalskom putu prepoznavanja svijeta oko sebe, i sebe samog u tom svijetu. Steva sam zapamtio i po jednom „fudbalskom incidentu“, njegovom pravom vizionarskom „podvigu iznad dužnosti“, dok je u jednoj domaćinskoj kući u Polju gledao direktni prenos sa londonskog Vemblija, čuveni meč Engleska – Jugoslavija, oktobra 1972. I u jednom trenutku kada su Englezi bili u velikoj šansi, Stevo je odjednom neočekivano radosno poskočio misleći da je gol. Na pitanje zabezeknutog domaćina: “Stevo, za koga ti ovđe navijaš? Stevo je, kao neka vrsta preteče tada dalekih i nezamislivih evroatlantskih integracija, skrušeno, ali i domišljato odgovorio: “Za naše sa Zapada”.
Zimi bi i odlazili na stadion kod Darovih topola, da gledamo pripreme nekih jugoslovenskih drugoligaša, i na taj način sticali fudbalsko znanje, pa i fudbalski ukus.
Ljeto je bilo rezervisano za prijepodnevno čekanje štampe na Staroj raskrsnici, između Jošove kafane i obućarske radnje Ilije Đurišića, i praćenje fudbalskog prelaznog roka u Jugoslaviji, koji je za nas tada bio prvorazredno ljetnje uzbuđenje. Ali ljeti, na tom julsko-avgustovskom žaopeku, fudbal je toliko volio mene, i ja bih onda bez ostatka shvatao koliko je zapravo fudbal divan i bez premca, pogotovo kad igraš za Prvoborac protiv Ambulante, i kada u publici vidiš oči, koje nikome kao tebi tako ne sjaje.
U Gimnaziji sam na jednom literarnom konkursu osvojio nagradu koju je dodjeljivala beogradska JIK banka, i odmah sam otišao da podignem novac. Iako me je u ime banke, tetka Biserka Čelebić, onako majčinski, ali i ozbiljno upozorila: „Sinko, mi smo ti te pare dali da štediš, a ne odmah da ih potrošiš“, ja sam ih, ipak, podigao, i ne časeći časa, zaputio se u obližnju Izborovu sportsku radnju, kod Voja Đurovića, da bih kupio kopačke sa magičnim natpisom „Pele“, koje su danima u izlogu mamile naše poglede. Istoga dana, u gimnaziji, obuo sam te kopačke na času tehničkog, i kada me je video profesor Stojan Stanković, sa pogledom, tipa „da li je to moguće“, ja sam krajnje ozbiljno uzvratio: „Oprostite, ali u nedjelju imamo derbi protiv Dečića iz Tuzi, pa moram što prije da ih razgazim“.
Kada je Sutjeska iz Nikšića, početkom sedamdesetih ušla u Prvu jugoslovensku ligu, i kada je u Nikšiću pobijedila Hajduk sa 3:1, a u tom meču naš Radovan Lale Bokan ne samo dao gol, već kroz noge proturio loptu reprezentativcu Draganu Holceru, išlo je nas nekoliko drugova na jedan turnir ispred starih Željezničkih zgrada, ne bi li vidjeli Lala kad dolazi da obiđe oca. A samo četiri godine kasnije, u gradskom derbiju Južne fudbalske regije Mornar-Izbor, kao trener Mornara, baš on me je, kao maturanta barske gimnazije, uveo u igru, da čuvam Luku Bonačića, igrača Hajduka, koji je tada služio vojsku u Baru. Kao junior barskog Mornara, sa samo šesnaest godina, prvi put sam vidio Bari i Italiju, i stekao drugove i prijateljstva za cio život. Taj san o fudbalu kojim sam bio prožet, donio mi je tada dragocjeno prihvatanje, ne samo u svom društvu, ali, posebno među gimnazijskim drugovima.
Kako su se utakmice juniora igrale prije podne i to ponajviše u ondašnjem Titogradu, popodne bi često ostali da gledamo utakmice crnogorskog prvoligaša – Budućnost, i prvi put „uživo“ vidimo i poznate jugoslovenske majstore fudbala, ali i one domaće, kao što su bili Ante Miročević i Petar Ljumović. Ipak, tada smo najviše navijali za lijevo krilo Budućnosti, našeg omiljenog Baranina Miška Ćalasana, koji je potom ostvario veliku fudbalsku i menadžersku karijeru.
I u godinama koje je u moj život donio Radio Bar, dugo sam igrao mali fudbal na igralištu pored Gimnazije, direktno tako osjećajući, da fudbal zapravo daruje vječnu mladost. A onda je došlo i ono doba, u kojem ipak shvatiš da je gledanje možda isuviše potcijenjeno.
U dugoj istoriji barskog Mornara, o kojoj sam nešto svojevremeno i sam pisao u „Barskim novinama“, uvijek je nedostajao uspjeh o kojem su sanjale mnoge generacije. Dugo je to bila želja da se Mornar plasira u južnu grupu tadašnje druge jugoslovenske lige. A najveći barski fudbalski uspjeh zbio se avgusta 1987. kada je Slobo Marović, inače bek Crvene zvezde, postao i prvi Baranin koji je zaigrao u dresu reprezentacije Jugoslavije protiv SSSR-a. Ovaj Marovićev uspjeh, već aprila 1988, u Dablinu protiv Irske, ostvario je i Dragoje Leković. Ali, prije toga, 1987. u Čileu, na Omladinskom prvenstvu svijeta, poslije pobjede u finalu nad Zapadnom Njemačkom, popularni Jegulja je kao kapiten u tom meču, visoko podigao šampionski pehar.
Jer, ta Lekovićeva ekipa barskih dječaka koju je u najmlađem juniorskom uzrastu selektirao i trenirao Vasko Milošević bila je, i ostala, i najizrazitiji trenutak u razvoju barskog fudbala. Tom generacijom je Bar najviše u svojoj istoriji podario toliko popularnom fudbalu velike Jugoslavije. Ti talentovani dječaci, vedri, nasmijani, bili su tih godina omiljeni ne samo na terenu, i na talasima Radio Bara, donoseći široko fudbalsko prepoznavanje i sportski ugled svom voljenom Baru, širom ondašnje zemlje.
I nije prošlo baš previše vremena, negdje sredinom devedesetih, u trenutku kada sam išao na jedan sastanak u poznati beogradski hotel „Interkontinental“, preda mnom se iznebuha i odjednom zaustavio veliki moderni autobus na kojem je pisalo “Jugoslavija”. Iz njega je razdragano, kao i toliko puta u našem barskom životu, izletio da me pozdravi popularni Jegulja, sada golman državne reprezentacije. I dok smo se grlili, odjednom se tu stvorio i niko drugi do Dejo Savićević, koji u tom trenu nije bio Genije iz Milana, već unuk oficira Veliše Đurovića sa Biskupade, i sestrić Voja iz „Sporta“, pa je u maniru ondašnjih mladih iz Crne Gore kad vide negdje svoje, takođe izašao da me pozdravi. I dok sam se prijatno iznenađen zahvaljivao, pomislio sam kako su mi ljubav prema fudbalu, posebno barskom, i godine u Radio Baru, donijele jedno tako neobično i drago priznanje. Baš kao i ovo, što ste mi danas dodijelili, na kojem se, uz čestitke svima koji ga danas primaju, srdačno zahvaljujem.
Jer, ja bez sumnje pripadam onoj generaciji koja je u djetinjstvu igrala fudbal sve dok se ne umori. A kada se umorimo, onda opet nastavimo.
